Nieuwe substraatmengsels zijn onvoorspelbaar
18 maart 2024 - Expertartikel
Steeds vaker leveren potgrondfabrikanten mengels waarin hernieuwbare grondstoffen zijn verwerkt. “De teelt op dergelijke mengsels vraagt extra aandacht voor onder andere de bemesting met stikstof en sporenelementen en voor de watergift”, stelt Jan Hardeman, accountmanager Horti bij Eurofins. "Analyseren is bij teelten op dergelijke substraten heel erg belangrijk. Alleen dan weet je waar je aan toe bent.”
In november 2022 heeft de potgrond- en substraatsector een convenant getekend met de overheid, brancheorganisaties en diverse NGO’s zoals GreenPeace, om te komen tot verduurzaming van potgrond en substraten. Belangrijke aspecten van deze overeenkomst zijn een versnelde inzet van duurzame grondstoffen, het hergebruiken van substraten en een verantwoorde veenwinning.
In het convenant is een tijdschema vastgesteld met drie doelen. Voor het professioneel gebruik van potgrond en substraat houdt dit in dat tegen 2025 minstens 35% van de gebruikte mengels uit hernieuwbare grondstoffen moet bestaan. In 2030 zal door onderzoek zijn vastgesteld wat haalbaar is qua alternatieven voor veen, en tegen 2050 mogen potgrond en substraat geen negatieve milieu-impact meer hebben. Bovendien heeft het Verenigd Koninkrijk de doelstelling om vanaf 1 januari 2026 alleen nog planten in een veenvrij substraatmengsel te verhandelen.
pH, nitraat en vocht
Inmiddels experimenteren fabrikanten en telers met verschillende potgrondmengsels. In deze mengsels kunnen diverse hernieuwbare grondstoffen zijn verwerkt zoals kokos, houtvezel, groencompost, boomschors, vezels (van bijvoorbeeld olifantengras (Miscanthus) of vlas) en sphagnum.
Hardeman vertelt: “Het gebruik van deze hernieuwbare grondstoffen brengt verschillende uitdagingen voor de teelt met zich mee. Vaak blijkt dat de pH aan de hoge kant is en de pH-buffer van deze materialen kleiner is dan die van veen. Daarnaast zien we stikstofgebrek optreden door stikstofimmobilisatie en kunnen sporenelementen zoals mangaan onverwacht hoog zijn. Bovendien hebben veel van de nieuwe grondstoffen andere fysische eigenschappen door dat ze grotere poriën hebben. Aan de ene kant is dit een voordeel voor zuurstof rond de wortels, maar aan de andere kant betekent dit dat de watervasthoudendheid in veel gevallen veel kleiner is.”
Hij laat een aantal potgrondanalyses zien waaruit dit blijkt:
Verslag met laag nitraat >
Verslag met hoog mangaan >
Hardeman wijst er bovendien op dat in hernieuwbare substaren ook andere, specifieke schimmels kunnen groeien zoals Leucocoprinus spp. en Sphearobolus spp. Tot slot kunnen nieuwe mengsels óók ander gedrag vertonen als het gaat om stuctuurverlies en verslemping onder in de pot.
Analyseren geeft grip
Telen op nieuwe mengsels vraagt daarom aanpassing van de bemestingsschema’s en de watergift. “Het begint met in kaart brengen van wat er veranderd is in het medium. Vaak zal blijken dat het zaak is om het startschema en de pH-sturing aan te passen. Bovendien moet je er rekening mee houden dat er stikstofimmobilisatie kan optreden en dat er andere verhoudingen van met name kalium, mangaan en zink kunnen optreden. In de praktijk betekent dit dat enkelvoudige meststoffen vaak beter zullen passen. Daarnaast is het belangrijk om de watergift (de lengte en de frequentie van de beurten) aan te passen. Ook kan het zinvol zijn om voor verschillende teeltvakken met verschillende A- en B-bakken te gaan werken.”
Hij stelt: “In feite komt het er op neer dat bij het gebruik van hernieuwbare grondstoffen de teeltsturing nauwkeuriger moet worden. Dat vraagt in het begin om stapsgewijs de teelt aan te passen. Vaker meten (met name aan het begin van de teelt) geeft inzicht en grip op de teelt waar nodig. Eurofins biedt daarvoor verschillende analysepaketten aan. Naast het pakket Potgrond Check levert regelmatig onderzoek van de voedingsoplossing onmisbare data voor de gerichte teeltsturing. Een nulmeting van de oude situatie is daarbij essentieel om inzicht te krijgen in verschillen die op kunnen treden.”
Meer over de analyses
Kijk voor meer informatie op onze website:
Pakketten voor het analyseren van:
